ΟΙ ΑΠΕΡΓΙΕΣ ΠΟΥ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΑΝ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΡΟΣ 2

Η απεργία στη ΔΕΗ και η ναυμαχία της Σφηκιάς

Στις 5 Μαΐου του 1988, ξεκινά η απεργία των εργαζομένων της ΔΕΗ, που τότε αριθμούσαν 30.000. Κύριο αίτημα, η υπογραφή ικανοποιητικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας.

Η ΓΕΝΟΠ κηρύσσει αρχικά τρεις 48ωρες απεργίες, όμως η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και οι υπουργοί Εργασίας Γεννηματάς και Βιομηχανίας – Ενέργειας Πεπονής, δεν δέχονται τα αιτήματά τους.

Η απεργία κράτησε 15 μέρες και ενδεικτικό της συμμετοχής, ήταν πως την τελευταία ημέρα της, από τα 5.543 μεγαβάτ που ήταν η συνολική ισχύς του συστήματος, έπεσε στα 1.148.

Η διοίκηση της ΔΕΗ προσφεύγει στα δικαστήρια, ζητώντας να βγει η απεργία παράνομη. Παράλληλα τα ΜΑΤ χτυπούν απεργούς στη Θεσσαλονίκη, τραυματίζοντας ένα συνδικαλιστή και συλλαμβάνοντας άλλον ένα. «Κοινούς τρομοκράτες» χαρακτηρίζει τους απεργούς, ο περιφερειακός διευθυντής της ΔΕΗ στην περιοχή.
Στις 13 Μαΐου και ενώ η απεργία βρίσκεται σε εξέλιξη, η κυβέρνηση στέλνει τρεις διμοιρίες ΜΑΤ στα κεντρικά γραφεία της ΔΕΗ στην Αθήνα. Οι απεργοί σπάνε την «αλυσίδα» των ΜΑΤ και πραγματοποιούν κατάληψη των γραφείων. Στην 12η μέρα της απεργία, τα ποσοστά συμμετοχής παραμένουν ιδιαίτερα υψηλά. Πολλές μονάδες έχουν κλείσει, άλλες υπολειτουργούν και οι απεργοί διαμηνύουν στην κυβέρνηση πως «η συλλογική σύμβαση θα υπογραφεί, έστω και υπό το φως των κεριών».
Στις 18 Μαΐου, κόβεται το ρεύμα στα νοσοκομεία Κοζάνης και Πτολεμαΐδας. Οι απεργοί κατηγορούν την κυβέρνηση ότι προσπαθεί να συκοφαντήσει τον αγώνα τους. Αστυνομικές δυνάμεις, επεμβαίνουν σε Κοζάνη και Άρτα για να βάλουν τους απεργοσπάστες για δουλειά.
Την επόμενη μέρα, οι απεργοί σε Κοζάνη και Πτολεμαΐδα, αποφασίζουν να καταλάβουν το σταθμό της Σφηκιάς. Εκεί φτάνουν στις 3 τα ξημερώματα και προσπαθούν να ακυρώσουν την προσπάθεια της διοίκησης της ΔΕΗ, να βάλει μπροστά το σταθμό με απεργοσπάστες.

 Με τα σώματά τους κλείνουν τις εξόδους του νερού από τις τουρμπίνες και τα σημεία των υπερχειλίσεων. Μπαίνουν στην τεχνητή λίμνη με πλαστική βάρκα και σκαρφαλώνουν στο φράμγμα. Έτσι επιβάλλουν τη διακοπή της λειτουργίας του σταθμού, αφού σε περίπτωση λειτουργίας, οι στρόβιλοι και μεγάλες ποσότητες νερού θα έπνιγαν τους εργαζόμενους. Η διεύθυνση του υδροηλεκτρικού σταθμού υποχρεώνεται να μη θέσει σε λειτουργία τη μονάδα.

 Μέσα στη λίμνη δίνεται μάχη. Στις 2 το μεσημέρι «βατραχάνθρωποι» μπαίνουν στη βάρκα και… απαγάγουν δυο απεργούς από την έξοδο της υπερχείλισης. Αστυνομικός τραβά περίστροφο και απειλεί να πυροβολήσει απεργό. Οι ειδικές δυνάμεις προσπαθούν για αρκετή ώρα να απομακρύνουν τη βάρκα των εργαζομένων μπροστά από τις τουρμπίνες. Δένουν με σχοινιά τους απεργούς που βρίσκονται ανεβασμένοι στις δεξαμενές των υδροφόρων και τους ανεβάζουν στην επιφάνεια. Ο απολογισμός της αστυνομικής επιχείρησης, 22 συλλήψεις και 5 τραυματίες.
Η απεργία λήγει με την υπογραφή Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, 15 μέρες μετά την έναρξή της.

«Σταμουλοκολλάδες» και… στριπτίζ

Το 1992, η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, προσπαθεί να ιδιωτικοποιήσει τη λειτουργία και την εκμετάλλευση των λεωφορείων, υπό την εποπτεία του κράτους. Η Επιχείρηση Αστικών Συγκοινωνιών διαλύεται και τίθεται υπό εκκαθάριση. Το προσωπικό αποζημιώνεται καλείται κατά προτεραιότητα να αποκτήσει την ιδιοκτησία των λεωφορείων.
Δημιουργήθηκαν οκτώ Συγκοινωνιακές Επιχειρήσεις (ΣΕΠ) που θα λειτουργούσαν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια υπό την εποπτεία και τον έλεγχο του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών, με αποκλειστικούς μετόχους τους νέους ιδιοκτήτες των λεωφορείων -κάθε ένας δικαιούχος έπαιρνε μισό λεωφορείο- οι οποίοι ήταν, κατά βάση, τέως εργαζόμενοι της τέως ΕΑΣ, και πολύτεκνοι, οι οποίοι κατέβαλαν 500.000 δρχ. ο καθένας, προκειμένου να εξασφαλίσουν την απαραίτητη άδεια.

Τους παραχωρήθηκε η χρήση των υφισταμένων λεωφορείων με την υποχρέωση να τα αντικαταστήσουν με καινούργια τελευταίας τεχνολογίας σε αριθμό και είδος σύμφωνα με τις προδιαγραφές του ΟΑΣ με δική τους δαπάνη.
Οι εργαζόμενοι της ΕΑΣ, είχαν όμως διαφορετική άποψη. Με επικεφαλής τους συνδικαλιστές, Ανδρέα Κολλά και Χρήστο Σταμούλο, που δάνεισαν το όνομά τους στο «Σταμουλοκολλάδες» που χρησιμοποιούσαν απαξιωτικά τα κυβερνητικά στελέχη, προχώρησαν σε απεργία διαρκείας.

Το κέντρο μετατρέπονταν καθημερινά σε πεδίο μάχης. Αν και επιστρατεύτηκαν, οι οδηγοί συνέχιζαν την απεργία τους, ενώ εμπόδιζαν και την κυκλοφορία των αστικών λεωφορείων. Τα περισσότερα λεωφορεία ήταν καθηλωμένα στα αμαξοστάσια, ενώ όσα επιταγμένα κινούνταν στους δρόμους έπεφταν πάνω στα μπλόκα των απεργών. Μέχρι και ΡΕΟ με οδηγούς στρατιώτες εμφανίστηκαν στους δρόμους της Αθήνας.
Οι απεργοί στέκονταν μαζικά μπροστά στα οχήματα ή ξάπλωναν στην άσφαλτο μπροστά στις ρόδες τους. Τα ΜΑΤ τους έδιωχναν κάνοντας χρήση δακρυγόνων, συλλαμβάνοντάς τους και κυνηγώντας τους. Οι συνδικαλιστές από την πλευρά τους κρύβονταν σε καταστήματα, πολυκατοικίες ακόμη και κάτω από… οχήματα!

 Πολλά ήταν μάλιστα τα λεωφορεία που υπέστησαν σοβαρές φθορές, από τους (πρώην) εργαζόμενους της ΕΑΣ. Αρκετές πάντως ήταν οι φορές που αν και οι απεργοί καταγγέλθηκαν για τις φθορές αυτές τις είχαν προκαλέσει… άλλοι. Στις 25 Αυγούστου του 1992, οι απεργοί ακινητοποίησαν ένα άτομο «με ύποπτη συμπεριφορά». Βρήκαν πάνω του υπηρεσιακή ταυτότητα, με την αστυνομία να δικαιολογείται πως ο άνδρας βρισκόταν εκεί «σε διατεταγμένη υπηρεσία λόγω κινδύνου επεισοδίων». Προσποιούμενος τον απεργό της ΕΑΣ, έσπαγε παρμπρίζ λεωφορείων με πέτρες και ένας δασοπυροσβέστης του Δασαρχείου Πεντέλης…

 Αποκορύφωμα των  αντιδράσεων από την πλευρά των απεργών της ΕΑΣ ήταν το υποχρεωτικό… στριπτίζ 13 υποψηφίων οδηγών στην οδό Σωκράτους στις 9 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου. Οι άτυχοι άνδρες, ένας ένας πέρασαν από τα χέρια των απεργών. Στην αρχή τους ξυλοκόπησαν, στη συνέχεια τους έφτυσαν και στο τέλος τους έγδυσαν, μπροστά από το Εφετείο, το οποίο τότε βρισκόταν στην οδό Σωκράτους. Η κωμικοτραγική εικόνα συμπληρωνόταν από τους αστυνομικούς του τμήματος Ομονοίας, οι οποίοι έδιναν μια προσωρινή λύση στους γυμνούς άνδρες προσφέροντάς τους λευκά σεντόνια.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, έπεσε εξαιτίας του Σκοπιανού το 1993. Το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τις εκλογές του 1993 και η ΕΑΣ επανακρατικοποιήθηκε και επαναλειτούργησε μετά από 18 μήνες.